خشک کردن آجر (قسمت دوم)

خشک کردن آجر (قسمت دوم)

خشک کن طبیعی آجر

مهم‌ترین امتیاز این روش نسبت به خشک‌کردن مصنوعی صرفه‌جویی در سوخت است.در اینجا نقطه‌ضعف عمده نیاز به نیروی انسانی برای حمل آجر سفال و وجود تلفات و ضایعات تأثیر خواهد بود.

در خشک‌کردن آجر به‌طور طبیعی بسته به این‌که آجرها کاملاً روباز بوده یا دارای پوشش موقتی باشند و یا در زیر یک سقف ثابت و دائمی خشک شوند ، دو روش وجود دارد.

خشک شدن روی زمین و چیدن آجرها بر روی‌هم

آجرهای قالب‌گیری شده از مخلوط آبکی را نمی‌توان بر روی‌هم چید.در این مورد آجر سفال خام در یک سطح و در فواصل حتی‌الامکان نزدیک به هم چیده می‌شوند تا سطح محدودتری اشغال شود.

برای تولید روزانه هر هزار قالب آجر حدود 0.1 هکتار زمین لازم است.قبل از چیدن آجرها لازم است سطح موردنظر از هرگونه نخاله و آشغال پاک‌سازی شود ، چون در غیر این صورت به سطح آجر سفال مرطوب می‌چسبید.

به‌علاوه ، زیمن باید عاری از هرگونه عارضه و ناهمواری هرچقدر کوچک باشد.این ناهمواری‌ها باعث تغییر شکل آجر خام می‌گردند.به‌وسیله قشر نازکی از ماسه می‌توان ناهمواری‌های زیمن را برطرف نمود.

آجرهای قالب‌گیری شده  در قالب ماسه‌ای از آجرهای با مخلوط آبکی سفت‌تر هستند و حساسیت کمتری نسبت به ناهمواری زمین‌دارند و به‌آسانی تغییر شکل نمی‌دهند.همچنین با قرار دادن اجرها از طرف لبه روی زمین از احتمال تغییر شکل آن‌ها می‌کاهد.

پس از سفت شدن به حد کافی ، لازم است آجرها برگردانیده شوند تا وجه مماس با زمین نیز خشک شود.مدت‌زمان خشک شدن به شرایط جوی بستگی دارد ، اما به‌طورکلی نباید از یک یا دو روز تجاوز کند.

بعد از گذشت حدود سه روز دیگر(بسته به شرایط جوی محیط) آجرها را می‌توان از محوطه خصوص خشک شدن به محل دیگری منتقل کرد و به‌صورت دیوارهای طویلی به ارتفاع 8 یا 10 آجر روی‌هم چید.به این دیوارهای آجری هاک می‌گویند.در این وضعیت خشک شدن آجرها برای چند هفته دیگر ادامه می‌یابد.براثر خشک شدن، رنگ آجر روشن‌تر می‌شود.با بررسی رنگ درون آجر می‌توان به میزان خشک‌شدگی آن‌ها پی برد.

چنانچه آجرهای ردیف اول دیوار به‌طور مستقیم روی زمین قرار گیرند ممکن است مرطوب بمانند.ازاین‌رو بهتر است نخستین ردیف را آجرهای پخته تشکیل دهد و یا می‌توان دیوار را روی الوارهای چوبی بنا نمود.در این صورت آجرهای پخته و الوار به‌طور دائم در محل ماندگار خواهند شد.

باران‌های ملایم ممکن است صدمه چندانی به آجرهای خام بدون پوشش نزند ، اما باران‌های زیاد و رگبار به آن‌ها لطمه می‌زند و زحمات چندروزه طی چند دقیقه هدر خواهد رفت.در نقاطی که احتمال ریزش باران تند وجود دارد پوشانیدن تمام آجرها تقریباً غیرممکن است، بوبژه اگر از نوع خمیر آبکی باشند.برای محافظت آجرها از باران می‌توان از ورقه‌های پلاستیکی استفاده کرد.اما اشکال اساسی در استفاده از این وسیله حفاظتی وسعت زیاد ناحیه موردنظر است که تنها وجود دیوارهای تقسیم‌کننده سطح ممکن است این اشکال را رفع کند.باد و طوفان نیز حفاظ پلاستیکی را به علت سبکی خراب خواهد کرد ، ازاین‌رو لازم است با وسایلی از پایین مهار شود.از طرف دیگر ، آجرهای نزدیک لبه‌های پوششی پلاستیکی چندان مصونیت نخواهد داشت.در نواحی با شرایط جوی ناپایدار بهتر است از پوشش‌های مخصوصی با سایه‌بان دائمی استفاده شود.

یکی از علل اساسی ترک‌خوردگی و از هم پاشیدن آجر طی مرحله خشک شدن ، سرعت زیاد تبخیر است.کنترل سرعت تبخیر در فضای باز مشکل است ، باوجوداین ، ریختن برگ درخت و علف‌بر روی آجرها تا حدودی سرعت تبخیر را کنترل می‌کند.خشک شدن سریع ممکن است ناشی از تابش آفتاب ، خشکی هوا و وجود باد باشد، به همین دلیل در زیر سایه‌بان نیز امکان‌پذیر خواهد بود.

خشک‌کردن آجر به شیوه دیوارچینی مدت مدیدی  است که در منطقه معتدل انگلستان مرسوم است.در این شیوه آجرها را روی ارابه دستی به محل  موردنظر حمل می‌کنند و در آنجا به‌صورت دو ردیف موازی طویل روی الوارهای ضخیم قرار می‌دهند.پوشش آجرهای چیده شده از دو صفحه نازک چوبی شیب‌دار تشکیل‌شده که به‌وسیله یک میله چوبی به یکدیگر بسته‌شده‌اند.این پوشش باید با دقت کافی روی دیوار قرار داده شود.پس از پر شدن یک ردیف ، ردیف بعدی بدون واردکردن صدمه به آجرهای زیرین روی آن چیده می‌شوند.بدین ترتیب، تا 6 ردیف آجر را می‌توان روی‌هم قرارداد.در این روش صفحات چوبی فاصله مناسبی از هم دارند و تنها میله چوبی اتصال صفحات با آجرها در تماس است و صفحات با لبه آجرها برخورد ندارند.این نوع پوشش ، آجرها را به حد کافی در برابر ریزش عمودی باران حفظ می‌کند.در شرایط جوی همراه با باد و باران ، یک‌تخته اضافی می‌توان در سمت وزش باد به سرپوش مذکور اضافه نمود.آب باران از روی صفحات شیب‌دار سرپوش به داخل ناودانی ریخته می‌شود.ناودانی در داخل شیاری که کمی پایین‌تر از سطح الوارها ایجاد گردیده است قرار دارد.مناسب‌ترین سمت دیوارها به نحوی است که دو طرف آن به‌طور یکسان از تابش آفتاب برخوردار گردد.پس‌ازآن که آجرها به حد کافی خشک شدند می‌توان آن‌ها را در سطح وسیع‌تری پخش نمود که این امر باعث تسریع در  خشک شدن آجرها می‌گردد.فاصله دیوارها باید به نحوی باشد که نحوه چیدن و جابه‌جایی آجرها به‌راحتی انجام گیرد.خشک شدن آجر با این روش، چندین هفته به طول می‌انجامد.برای خشک‌کردن روزانه هر هزار قالب آجر تولیدی ، زمینی به وسعت تقریبی 0.1 هکتار لازم است .این روش برای شرایط جوی همراه با رگبار و باران و یا برای دوران کوتاهی بارانی بسیاری از کشورها مناسب خواهد بود.