سفید کاری با گچ و طرز تهیه و مصرف کشته گچ

سفید کاری با گچ و طرز تهیه و مصرف کشته گچ
تاریخ انتشار  : ۱۲ مرداد ۱۳۹۶

سفید کاری با گچ

هر بنا ابتدا شمشه گیری و بعد آستر می شود و بعد از آن گچ آماده را پس از الک کردن با الکی که سورخهای آن نیم میلیمتر مربع باشد الک نموده و سپس حدود سه لیتر آب سالم در ظرفی ریخته گچ الک شده را با دو دست آهسته در آب می پاشند تا اینکه ضخامت گچ به روی آبها برسد بلافاصله با دست گچهای داخل ظرف را مخلوط نموده که این عمل به دست شاگرد استادکار انجام می گیرد بعد با فوریت خیلی زیاد استاد خمیر گچ را با ماله های آهنی روی دیوار استر شده می کشد و بلافاصله یک شمشه صاف روی آن کشیده تا ناهمواریها و موجهای روی دیوار گرفته شود سپس با همان ماله روی آن را صاف می نمایند پس از انجام حدود 20 متر مربع تا آن اندازه که تا وقت روز باقی است بتواند روی آن را کشته شده و پرداخت و صیقل انجام پذیرد گچ روی کار انداخته می شود.خلاصه اینکه هر قدر گچ زنده روی دیوار انداخته شود در همان روز قبل از تعطیل کار باید کشته روی آن نیز کشیده شود و با ماله های فنری بسیار ظریف که حتما باید کهنه باشد روی کشته ها پرداخت می گردد.

 

طرز تهیه و مصرف کشته گچ

برای تهیه کشته گچ ابتدا الکی را به صورت عمودی ایستاده و پارچه ای به پشت آن متصل می نمایند سپس با الک دیگر از بالا گچ را روی الک عمودی تکان داده در اینصورت گردهای گچ داخل پارچه جمع آوری می گردد.برای تهیه کشته گچ ابتدا حدود چهار لیتر آب در ظرفی تمیز ریخته و بعد گچ را در آن پاشیده تا رقاقت آن به صورت ماست در آید در این هنگام رو به سخت شدن می رود باید کاملا با دو دست گچ را ورزیده تا نشان داده شود حالت سنگی بخود گرفته در این موقع بلافاصله اب روی گچ ریخته و با دست سختی را از هم باز می نمایند تا خمیری با غلظت عسل بدست آید.تردید نیست در صورت عدم توجه به فوریت مسئله موقعی که آب دوم گچ برروی آن ریخته شود کشته ها بصورت گلوله هایی در می آید که می شود گفت فاسد شده است در این صورت با در اوردن گلوله ها کشته گچ قابل استفاده می باشد چون کشته قدرت خود را از دست داده و به صورت مرده باقی می ماند این محلول آماده است که روی گچ زنده کشیده شده قبل همانگونه که گفته شد استعمال گردد.

 

 

سفید کاری با گچ

 

 

شک نیست در سربند گچها و نبش ها و گوشه ها و احتمالا در داخل گچ بریها و ابزارهای گچی مقدار کمی ناهمواری بوجود می آید در این صورت مقداری اب در ظرفی ریخته با یک قطعه پنبه یا پارچه نازک و یا ابر پس از خیس کردن روی ناهمواریها را صاف می نمایند که اسم این عمل را پنبه آب می گویند.

 

گچ بری

گچ بری جزء تزئینات ساختمان است که بیشتر در داخل ساختمان از آن استفاده می شود.در بناهای قدیم تزئینات کلی با گچ انجام می گرفت و اکنون نیز مورد استفاده ساختمانهای مجلل می باشد.در قدیم برای تزئین کردن یک بنا و حتی بوجود اوردن سقفهای کاذب نظیر سقفهای تالارهای عالی قاپو

در اصفهان دیده می شود که ابتدا تخته های گچی تهیه و پس از نصب به اشکال و فرمهای مختلف با نورگیرها به زیبائی ساختمان افزوده و همچنین در مورد تبدیل صداهای داخل ساختمان به نواهای موسیقی اقدام نموده است.

 

 

سفید کاری با گچ

 

 

 

گچ بری به سبک قدیم

 برای شروع شاگرد استادکار همانگونه که در قسمت تهیه گچ کشته گفته شد گرد گچی را که باصطلاح معماری گچ پشت گرمائی می نامند و در حالت زنده در ظرفی با آب مخلوط نموده و استادکار دو قطعه شمشه چوبی در اختیار دارد که پس از تمیز و صاف و مسطح کردن روی زمین مقداری خاک الک کرده می پاشند این عمل به منظور جدا شدن قطعه گچی از روی زمین انجام می گرفت سپس دو قطعه شمشه آماده را با فاصله مطلوب روی زمین گذارده و با وجب و گام و دید اندازه مورد نظر را تنظیم می نمودند سپس گچ ساخته شده را داخل فاصله شمشه ها ریخته و با ماله آهنی روی ان را صاف می نمودند ضخامت این گچها از 1 تا 4 سانتیمتر بنا تشخیص استاد کار و محل نصب مورد نظر او تعیین می گردید 2 ساعت پس از خودگیری گچ قطعات را با کاردی بریده و روی ان را شماره گذاری کرده و قطعات را جلوی پنجره ها و پرده ها ، زاویه بالای اطاقها ، سقفهای کاذب و غیره نصب می نمودند تردید نیست بندهای قطعات جددا از گچ زنده بندکشی و بهم اتصال داده می شده پس از بوجود آوردن فرم مورد دلخواه و کنگره دادن لبه گچها با ذغال روی گچهای نصب شده را خط کشی نموده و اضافه و ناهمواریها را با چاقوئی بریده تا شکل مورد دلخواه مجسم گردد.بعد از همان گچ زنده روی تخته های گچی انداخته و گل و برگهائی که شکل ان روی کاغذ کشیده شده و روی خطهای کاغذ را با سوزن سوراخ نموده و آن کاغذ الگوی کار بوده کاغذ را روی گچهای نیمه خشک گذارده مقداری دوده سیا  یا اخراء رنگی یا گل ماشینی در پارچه ای نازک ریخته و بالای آن را با ریسمان بسته ان پارچه را روی خطهای گل و برگ دار کاغذ می کوبند و اینقدر پارچه را بدور کاغذ حرکت داده تا نقطه های رنگی گچها دیده شود سپس کاغذ را برداشته و به نقطه مقابل وارونه می کنند آن طرف نیز تکرار می شود بعد خطهای نقطه ای را بهم متصل و با کاردکی روی خطها را شکاف زده و با برداشتن زیر و رو آن گل و برگها تشکیل و صاف و پرداخت می گردد و با تزئین زیبائی برای نقاشی آماده می شود و نیز دور اتاقها ابزارهای گچی بوسیله تخته چوبی که بر عکس فرم مورد دلخواه بریده و سائیده می شد به همین صورت شکل می گرفت.

 

گچ بری داخل ساختمان

برای تزئین یک پیش بخاری نمای داخل اتاق ابتدا تخته های گچی همانگونه که در قبل گفته شد تهیه و باشکال و اندازه های مختلف به دیوار اتاق نصب می گردد و سر تخته های گچی با فرمهای گرد و بیضی و غیره به هم متصل می گردد سپس قطعات شیشه برای قسمت بالا تهیه و پس از انداختن گچ نازک و ظریفی روی شیشه گل و برگهای مورد نظر به همان سبک که در گچ بری قدیم گفته شد روی شیشه پیاده می شود در این صورت با کاردکها و چاقوهای ریز تمام گل و برگها بریده شده و قسمتهای زمینه آن از روی شیشه برداشته تا ساقه ها و خود برگها روی شیشه باقی بماند بعد تمام ساقه ها تراشیده شده و به صورت خراطی و داخل گلها به شکل گل طبیعی و شبیه آن را تراشیده و کاملا پرداخت و (صیقل) می گردد.پس از اتمام کل طول شیشه و صیقل آن از همان پنبه آب گفته شده در قسمت سفیدکاری استفاده نموده و تمام تیزیها و خوردگیها را هم آهنگ و زمینه شیشه را شستشو می نمایند سپس شیشه به داخل قطعات گچ به صورت عمودی نصب می شود و جلوی تخته های گچی را با ابزارهای فرم دار اتصال داده تا حدود نیم سانتیمتر گچ زنده جلو و عقب شیشه را بگیرد و امکان ایستادن شیشه میسر گردد در صورت نیاز چراغهای الوان و رنگی پشت شیشه های گچ بری شده روشن و از این طریق به روشنائی سالن نیز می افزایند.این عمل گل و برگ سازی در چند صورت امکان پذیر است که گفته های قبل برای استفاده از آن گویا می باشد و لازم به توضیح بیشتر نخواهد بود.