پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند
تاریخ انتشار  : ۲۱ ارديبهشت ۱۳۹۶

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند

  1. تهدید رقبای جدید (تازه واردها) :

شرایط بازار – از آنجائیکه کارخانجات تولید گچ به علت عدم کشش بازار حاصل افزایش احداث کارخانه های گچ در دهه های گذشته روبرو بوده اند، عمدتا کمتر از میزان ظرفیت خود تولید نموده و ورود یک یا چند رقیب جدید را غیر قابل تحمل دانسته و تهدید جدی محسوب می نمایند. سهم خواهی تازه واردها از بازار آشفته و بی رمق فعلی موج تازه ای از واکنش ها را در بر خواهد داشت.سرمایه گذاری اولیه – احداث کارخانه گچ نسبت به بسیاری از صنایع (مثل پتروشیمی) چندان  سخت و دشوار نیست .با سرمایه اولیه معقول و نه چندان زیاد در مقایسه برخی صنایع دیگر، جهت سرمایه ثابت اولیه که بخشی از آن را می توان بصورت آورده سهامداران و بخش دیگر را از طریق تسهیلات بانکی تهیه نموده و با صرف وقت یکی دو ساله می شود یک کارخانه کوچک تولید گچ احداث نمود.لذا شرایط برای ورود به این صنعت نسبتا آسان ولی خروج ازآن با مشکلاتی همراه است.تمایز و پیچیدگی فناوری – هر چه تمایز در یک صنعت بیشتر باشد، قدرت تهدید تازه واردها کمتر می شود.مثلا کمتر کسی می تواند وارد صنعت خودرو شود اما افراد به راحتی می توانند وارد صنعت گچ شوند.

نکته ای که در مورد تولید گچ ساختمانی می توان گفت این است که معادن سنگ گچ معمولا در ایران از کیفیت بالا و تقریبا یکنواختی برخوردار بوده و قابل دسترسی تولید کنندگان گچ می باشد.از طرفی ماشین آلات مورد استفاده این کارخانه ها اکثرا ساخت ایران و از نظر تکنولوژی و بکارگیری فنی نیز در یک سطح می باشند.بنابراین در خصوص کیفیت محصول نهایی گچ در میان کارخانجات ،تفاوت اساسی و چشمگیر وجود ندارد.البته تمایز در این گروه صنعتی را می توان در تعامل بهتر با مشتری، تبلیغات ، نحوه بسته بندی و ارسال به موقع کالا جستجو نمود.با توجه به یکسان بودن مواد اولیه و یکنواخت بودن تقریبی عملیات تولید و عدم وجود پیچیدگی های شدید فنی در تولید گچ ، و متعاقبا فقدان تفاوت های چشمگیر در کیفیت محصول نهایی ، همواره شاهد ورود رقبای جدید در بازه های زمانی کوتاه مدت هستیم .سیاست های دولت – احداث بی رویه کارخانجات گچ با صدور موافقت نا مه ها و مجوز های دولتی در یکی دو دهه گذشته از عوامل اشباع بازار و عدم توازن بین عرضه و تقاضای گچ در این صنعت بوده است.تعداد مجوز  های داده شده بابت احداث خطوط جدید به کارخانجات فعال و در حال تولید که گاه در حد و اندازه یک کارخانه مجزا می باشند، نیز مزید بر همین موضوع می باشد.

با توجه به مصرف بالای انرژی در کارخانجات گچ و افزایش قیمت این هزینه ها و سیاست های دولت در چند ساله اخیر مبنی بر ثبات قیمت هزینه ها و سیاست های دولت در چند سال اخیر مبنی بر ثبات قیمت فروش کالا ، این کارخانه ها دچار مشکلات مالی شده و بعضا در انتظار یارانه تولید وعده داده شده می باشند.همچنین هیجانات مقطعی ناشی از تصمیم گیری های دولت مانند انبوه سازی و شهرک سازی های مسکن و رونق بازار مصالح ساختمانی شده بود، منجر به تمایل ورود به این عرصه توسط تازه واردان بامید کسب سود شده است.کانالهای توزیع – پخش و توزیع گچ ساختمانی معمولا به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می پذیرد.در حالت اول مشتری ، خود مستقیما با کارخانه در ارتباط بوده ، و درخواست کالا می نماید.در حالت دوم ، شرکت در هر منطقه از کشور مثل استان ها و یا شهرستان های مختلف یک یا چند نماینده فروش آشنا با منطقه و مشتریان آن منطقه دارد.هر چه دسترسی به کانالهای توزیع برای تازه واردها راحت تر باشد.قدرت تهدید آنها افزایش و هر چه دسترسی به کانالهای توزیع مشکل تر باشد،قدرت تهدید تازه واردها کاهش می یابد.

اقدامات تلافی جویانه – افزایش تعداد کارخانه های گچ ، منشاء حرکات گاه غیر منطقی و غیر قابل پیش بینی از سوی برخی از مدیران این صنعت جهت جلوگیری از ورود تازه واردها است.گاهی اوقات تولید کننده برای از میدان به در کردن رقیب تازه خود ، قیمت فروش را به قدری کاهش می دهد که حتی از قیمت تمام شده محصول نیز کمتر است.اقدامات تلافی جویانه تلاشی است برای جلوگیری از ورود رقبای جدید به عرصه رقابت.

 

 

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند

 

 

  1. تهدید رقابت میان رقبای فعلی :

غالبا قویترین نیروی رقابتی ، رقابت بین رقبای موجود و در حال فعالیت در یک صنعت می باشد.شدت و ضعف آن بستگی به چند عامل از جمله موارد ذیل دارد :

همترازی رقبا – هر چه رقبای موجود در یک صنعت مشابه تر باشند قدرت رقابت در آن صنعت بیشتر می گردد.در صنعت گچ وجوه مشترک زیادی از نظر سرمایه ، تکنولوژی ، کیفیت ، حجم تولید ، قیمت ، تعداد پرسنل و ... بین رقبا وجود دارد.تعداد رقبا در یک صنعت بیشتر باشد.شدت رقابت بیشتر می گردد.در بسیاری از بازارهای خرید و فروش گچ ، حضور متعدد کارخانه های گچ باعث بی ثباتی و اختلال در امر فروش شده است.موانع خروج – هر چه موانع خروج از صنعت بیشتر باشد (سیاست های دولت ، سرمایه سنگین ، وجود مطالبات هنگفت از مشتریان و ...) شدت رقابت را بیشتر می نماید.

در صحنه رقابت بین شرکت های رقیب ، برخی راهکارهای مورد استفاده برای رقابت عبارتند از : قیمت پایین ، کیفیت بالا ، شبکه توزیع بهتر ، عمده فروشی و خرده فروشی  محصول ، قابلیت بیشتر در نوآوری و تقلید.

در صنعت گچ رقابتی جدی و گاه ناسالم در میان تولید کنندگان گچ وجود دارد . آنها که قدیمی ترند از کارخانه های جدید و کم سابقه ، به علت افزایش بی رویه عرضه گچ در بازار و کاهش قیمت و اجبار به شرایط فروش نسیه و دوری از دوران طلایی نقد فروشی ، دل خوشی ندارند.کارخانه های جوان تر هم ، بعلت قیمت تمام شده بالای محصول خود نسبت به کارخانه های با تجربه و اینکه توان رقابتی در این زمینه را ندارند ، از راه نیامده بنای ناسازگاری می گذارند.

سالهاست که عدم تفاهم و یکپارچگی میان کارخانه های گچ امری عادی تلقی می شود و تلاش بسیاری برای رفع این معضل شده است اما دیوار بی اعتمادی و ناهماهنگی بین آنها همچنان پابرجاست.رقابت های منفی و امتیاز دادن به مشتریان از جمله کاهش چندباره قیمت در هر سال یا افزایش مهلت باز پرداخت و جذب مشتری سایر تولید کنندگان گچ از جمله اقدامات رقباست.

 

 

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند

 

  1. قدرت چانه زنی خریداران :

بطور کل چنانچه هزینه های تعویض یا تغییر منابع فروش (فروشندگان و تولید کنندگان) برای مصرف کنندگان زیاد نباشد ، مشتری قدرت چانه زنی بالایی خواهد داشت .همچنین اگر محصولات استاندارد بوده و فرقی چندانی بین نامهای تجاری مختلف وجود نداشته باشد، مشتری از قدرت بالایی برخوردار است.اهمیت میزان سودآوری برای یک مشتری و تعداد خریداران حاضر در عرصه صنعت گچ از موارد دیگیر است که در چانه زنی آنها موثر می باشد.

در فضای خرید و فروش گچ ، خریداران از قدرت چانه زنی بسیار بالایی برخوردارند.همانطور که اشاره شد ، در حال حاضر تولید و عرضه گچ نسبتا در حالت اشباع است و در بازار داخلی رقابت میان فروشندگان گچ در حد بالایی دیده می شود.خریداران با کوچکترین بهانه ای منابع خرید خود را تعویض و گاه از پرداخت وجه سربا می زنند.

خریداران گچ که بطور عمده فروشندگان مصالح ساختمانی هستند ، عمدتا پرداخت وجه کالای خریداری را به شکل نسیه و با سررسیدهای طولانی و گاه به سختی انجام می دهند.

ارسال گچ مهمتر از تولید آن – توانایی ارسال و حمل گچ از کارخانه به مقصد مورد نظر مشتری، از موضوعات مهم این صنعت به شمار می آید.چه بسا مشکلات تولید ، مواد اولیه ، سوخت و انرژی ، کارگران و دهها مشکل دیگر در داخل و خارج از کارخانه حل می شود، اما نهایتا امکان ارسال این محصول به نشانی مورد درخواست مشتری وجود ندارد.بنابراین تعامل سازنده با رانندگان و پاینه های حمل و نقل جهت ارسال بموقع کالا به مشتریان الزامی است.

 

 

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید می کند

 

  1. قدرت چانه زنی تامین کنندگان

مواد اصلی و مورد نیاز صنایع گچ را می توان به سه بخش کلی تقسیم نمود :

  1. سنگ گچ  - 2) کیسه پروپیلن – 3) قطعات و لوازم جانبی

 

  1. سنگ گچ  مواد اصلی مورد نیاز صنعت گچ و بدون کالای جایگزین می باشد.سنگ گچ از معادن سنگ ، استحصال و به محل کارخانه انتقال می یابد.معدن به عنوان منبع اصلی کارخانه گچ ، مورد نظر احداث کنندگان و موسسین آن می باشد.چه بسا قبل  از راه اندازی کارخانه باید به فکر یک معدن یا خرید سنگ گچ از یک معدن مطمئن و در دسترس بود.بعضی از کارخانجات کوچکتر که میزان تولید و فروش کمتری داشته و مصرف سنگ گچ آنها کم است و به جای استخراج سنگ گچ ، اقدام به خرید سنگ گچ می نمایند.عدم اطمینان از قدرت چانه زنی تامین کننده (فروشنده سنگ گچ) با در دست داشتن رگ حیاتی کارخانه ، همواره همراه مدیران (فرشونده سنگ گچ) با در دست داشتن رگ حیاطی کارخانه ، همواره همراه مدیران این نوع از کارخانه ها بوده و اجبار به تحمل شرایط نامتعارف را رقم خواهد زد.

کارخانه هایی که معدن آنها (خواه مالک آن باشند و خواه خریدار سنگ گچ) از محل کارخانه دور باشد علاوه بر پرداخت قیمت تمام شده سنگ گچ شامل مواد محل کارخانه دور باشد علاوه بر پرداخت قیمت تمام شده سنگ گچ باید هزینه حمل سنگینیرا هم بپردازند. از این نظر رانندگان یا صاحبان وسایل نقلیه سنگین خود به یکی از حلقه های زنجیره عرضه کنندگان تبدیل می شوند.

 

  1. کیسه پروپیلن در کنار سنگ گچ، کالای اصلی و در عین حال حساس محسوب می شود.کیسه جهت بسته بندی گچ در سایزهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.هر چند که فروش گچ به صورت فله امکان پذیر است ، اما فروش و توزیع به این روش به علت مشکلات فراوان ، بسیار کم شده است.کیسه یا پاکت معمولا از پروپیلن بوده و در مواردی خاص از جنس دیگیر مانند کاغذ می باشد.

با توجه به ماده اصلی پروپیلن که وابسته به صنایع پتروشیمی بوده از کالاهای استراتژیک محسوب می شود، خرید و دسترسی به کیسه های پروپیلن برای کارخانجات گچ با اهمیت به نظر می رسد.از آنجاییکه ورود به چنیین صنعتی سخت و دشوار است ، تعداد تولید کنندگان کیسه پروپیلن کم بوده و دارای قدرت چانه زنی بالا هستند.قیمت کیسه ، به تبع از مواد پتروشیمی و برخی عوامل دیگر غالبا در نوسان بوده و نرخ ثابتی ندارد.این خود از معضلات کارخانه های گچ مسحوب شده و در این میان واسطه ها و فروشندگان و کارگاههای چاپ و دوخت کیسه از حلقه های تامین کنندگان محسوب می گردند.

  1. قطعات و لوازم مصرفی  در هر واحد صنعتی لازم و گاه حساسیت زا است.با توجه به اینکه ماشین آلات کارخانه های گچ عمدتا ساخت داخل و توسط صنعتگران ایرانی نصب و راه اندازی می شوند ، تهیه قطعات و ملزومات مصرفی مشکل چندانی را برای این کارخانه فراهم نمی آورد.اما در خصوص شرکت های سازنده خطوط تولید و تعمیرکاران ان ماشین آلات باید به تعداد محدود و در نتیجه قدرت احتمالی آنها توجه نمود.

بهر حال قدرت چانه زنی مصرف کنندگان در صنعت گچ آنچنان بالا و شدید است که قدرت چانه زنی تامین کنندگان را تحت تاثیر قرارداده و کم اهمیت جلوه می نماید.

 

  1. تهدید محصولات جایگزین

قرن هاست که گچ در کشور ما با روش فعلی و اندک تغییراتی تولید می شود.اما در بسیاری از کشورها، روش تولید و طرز استفاده و کاربرد آن تغییر یافته و انواع گچ های خاص یا ملات های خاص یا پانل های و دیوارهای گچی جایگزین شده اند.مصرف گچ های جدید همراه با افزودنی ها هنوز در ایران خیلی فراگیر نشده و تهدیدی جدی برای تولیدگنندگان و عرضه کنندگان گچ سنتی ، به شمار نمی آید، اما درخواست اکثر مشتریان خارجی در کشورهای همجوار مانند آسیای میانه از نوع گچ خاص است.لذا برای گریز از تهدید کالای جایگزین در آینده باید در اندیشه نصب و راه اندازی ماشین آلات جدید و فناوریهای نو در تولید گچ بود.

مسلما مصرف کنندگان گچ از جمله مهندسین و استادکاران و کارگران ساختمانی منتظر نوع جدید از گچ با نوآوری و زیبایی ، همراه با سهولت در اجرای کار و البته قیمت مناسب و عمر بیشتر هستند.

گچ میکرونیزه ، گچ گیپتون ، گچ ضد آتش ، گچ آلفا و بتا ، گچهای مورد استفاده در صنعت سرامیک سازی ، کاشی سازی، مجسمه سازی، قالب سازی، و گچ های مورد استفاده در صنعت پزشکی مثل ارتوپدی ، دندان سازی و دهها مورد دیگر از فرآوری های گچ بوده که در حال حاضر در معرض تهدید محصولات جدید نمی باشند.