روش اتصال دیوارهای سفالی به یکدیگر و چیدن بلوک ها سفالی کنار همدیگر
روش اتصال دیوارهای سفالی به یکدیگر
برای اتصال دو دیوار عمود بر هم ، از میل‌گرد یا تسمه‌های پانچ شده فلزی استفاده می‌شود.تسمه‌های پانچ شده معمولاً در بستر ملات گذاشته می‌شوند ، و میل‌گردها همراه با بلوک‌هایی استفاده می‌شود که دارای شیارهای لازم برای بتن‌ریزی یا گروت ریزی هستند .جزییات اجرایی و طول اتصال بسته به میزان خطر لرزه‌خیزی می‌تواند با تغییرات و تفاوت‌هایی همراه باشد.
نحوه قرارگیری بلوک‌ها در محل اتصال دیوارهای متقاطع به دو روش شکل 20-4 می‌تواند صورت پذیرد.در هر دو حالت ، اتصال به‌گونه‌ای است که از حرکت مستقل دیوارها جلوگیری می‌کند.
در تمامی موارد ، تسمه رابط باید حتی‌الامکان دور از لبه‌های بلوک کار گذاشته شود تا از تمرکز تنش در لبه‌های بلوک و ایجاد خرابی جلوگیری شود.
در بعضی موارد ، برای سهولت اجرا ، به‌جای استفاده از میل‌گردهای تکی از زوج میل‌گرد که به شکل نردبانی به یکدیگر متصل شده‌اند استفاده می‌شود.
برای ایجاد یکپارچگی بیشتر بلوک‌های مورداستفاده در اجرای دیوار ، سوراخ‌های بلوک بتن‌ریزی می‌شود.در این حالت ، اکثراً سعی می‌شود باکار گذاشتن میل‌گردهای عمودی در حفره‌ها ، بلوک‌ها در ارتفاع باهم درگیر شوند.
چنان‌که ذکر شد ، اساس این دیوارها ، بلوک تکی یا دیوار دوجداره است که با گروت پر می‌شود.هنگام چیدن بلوک‌ها ، باید توجه شود که محل اجرای میل‌گرد و دوغاب از پایین تا بالای دیوار حفظ شود.محل گروت ریزی باید عاری از نخاله باشد.لذا می‌توان در صورت اجرای دیوار دوجداره ، دریچه‌های تخلیه‌ای در پایین آن در فواصل حدودی 80 سانتی‌متر ایجاد نمود ، و در زمان اجرا ، فضای خالی بین دو جدار را از نخاله تخلیه کرد.هنگام گروت ریزی،دریچه تخلیه ، و نیز خود دیوار باید در برابر فشار هیدرو استاتیکی گروت و نیز بارهای جانبی مهار شود.در زمان اجرا ، گروت باید از روانی کافی برخوردار باشد تا انتهای حفره‌های بلوک به نحو مناسب پر شود.معمولاً اسلامپ 28-20سانتی‌متر برای گروت در نظر گرفته می‌شود.علاوه بر آن ، نسبت آب به سیمان آن باید به حدی باشد که مقاومت حداقل در نظر گرفته‌شده تأمین شود.به دلیل اعمال فشار گروت و عدم مقاومت دیوارها و نعل درگاه‌ها در روزهای اول ، مهاربندی‌ها تا زمان‌گیرش نهایی گروت در محل خود باقی می‌مانند.
بسته به آن‌که دیوار به‌طورکلی یا موضعی گروت ریزی شود ، میل‌گردهای عمودی در محل‌های گوناگونی قرار می‌گیرند.بدیهی است اتصال میل‌گردهای طولی باید مطابق مقررات و ضوابط حاکم صورت گیرد.
میل‌گردهای افقی می‌توانند دربند ملات (حین پیشرفت کار)، حفره گروت ریزی و یا شناژ افقی قرار بگیرند.مهار میل‌گردهای عمودی ، توسط سیم در بلوک‌های مجاور انجام می‌شود .
باید توجه شود که برای تسهیل درگروت ریزی و ویبره ، کلیه میل‌گردهای افقی در یک سمت میل‌گردهای عمودی اجرا شوند.
گروت ریزی ، حداکثر 1.5 ساعت پس از افزودن آب به مواد خشک انجام می‌شود و ویبره کردن بلافاصله پس‌ازآن صورت پذیرد، زیرا بلوک آب گروت را جذب می‌کند و روانی آن را کاهش می‌دهد .در این حالت ، احتمال نرسیدن گروت به انتهای حفره افزایش می‌یابد.
چنان چه برای حداقل یک ساعت گروت ریزی متوقف شد ، ایجاد 4 سانتی‌متر قفل برش تا بالای بلوک اجراشده ، لازم است.
چیدن بلوک‌های دیوار و گروت ریزی هم‌زمان
این روش ، معمولاً برای دیوار تک جدار بلوکی و حالاتی است که حفره‌های گروت ریزی کوچک باشد و امکان نرسیدن گروت به ته حفره وجود داشته باشد ، ولی به این حالت محدود نمی‌شود.درصورتی‌که این روش در حالت دیوار دوجداره مورداستفاده قرار گیرد ، حداکثر اختلاف در ارتفاع مجاز بین دو جدار در حین ساخت باید 30 سانتی‌متر باشد.از مزایای این روش ، حذف مهاربندهای موقت هست.از معایب این روش نیز می‌توان به ریزش ملات به بیرون از بند براثر فشار هیدرو استاتیکی گروت و به‌تبع آن ، تخریب دیوار و نیز نیاز به‌دقت بالا در ویبره کردن گروت اشاره نمود.در این روش ، چنان چه بلوک‌ها حتی 3 میلی‌متر از جای خود جابه‌جا شوند ، می‌بایست دیوار را تخریب کرد و دوباره اجرا نمود.
چیدن بلوک‌های دیوار و گروت ریزی بعدازآن
این روش که روش استاندارد اجرا است ، سرعت اجرای بالاتری دارد ، و ازآنجاکه گروت معمولاً در حجم زیاد در تردک میکسر به کارگاه آورده می‌شود، گروت ریزی را تسهیل می‌کند.
درروش گروت ریزی بعد از چیدن بلوک‌های دیوار ، ابتدا دیوار دوجداره اجرا می‌شود و مدت لازم برای گیرش ملات در نظر گرفته می‌شود، سپس دیوار با مهاربندهایی ، در مقابل فشار گروت مهاربندی می‌شود و گروت ریزی انجام می‌شود.در این روش که روش استاندارد دیوار بلوک سفالی مسلح است ، گروت ریزی در دو مرحله انجام می‌شود.در مرحله دوم ، ویبراتور باید 15 تا 30 سانتی‌متر درگروت بخش قبلی داخل شود.زمان بین دو مرحله ریختن گروت ، در شرایط عادی آب و هوایی و دمای 4 تا 32 درجه سلسیوس ، باید بین 30 تا 60 دقیقه باشد.سطح گروت ریزی شده باید از خشک شدن در معرض گرما و ورزش باد مصون باشد.
از مشکلات این روش، امکان نرسیدن گروت به ته حفره ، به علت جذب آب بالای بلوک سفالی است که گروت را تعلیق می‌کند و روانی آن را کاهش می‌دهد.
اتصال سقف شیب‌دار به این دیوار ، از طریق اتصال خرپای سقف به شناژ افقی صورت می‌پذیرد.این اتصال می‌تواند مستقیم یا باواسطه باشد.
نکات خاص اجرای دیوار چینی
درزهای انبساط
نشست سازه ساختمان و نیز انبساط و انقباض ناهماهنگ عناصر ساختمان ، نیاز به اجرای درزهای انبساط را در اجزای مختلف تعیین می‌کند.در دیوارهای آجری ، در ارتفاع‌هایی که بر اساس نظر طراح تعیین می‌شود ، فاصله‌های بین دو ردیف آجر ایجاد می‌شود.این فاصله که برای اجاره دادن به حرکت‌های عمودی ساختمان است ، با موارد قابل تراکم مانند اسفنج پلی استایرن با چگالی کم پر می‌شود.فاصله این درزهای انبساط ، بستگی به طراحی و محاسبات سازه ، ارتفاع ساختمان ، محل قرارگیری و اندازه بازشوها و دیگر عوامل دارد.
در درزهای انبساط ، چنان چه بار دیوار به‌وسیله نبشی به سازه منتقل شود ، نبشی‌ها نباید ممتد باشند و فاصله‌های بین آن‌ها برای تغییرات حرارتی فلز در نظر گرفته می‌شود.در گوشه‌ها ، نبشی‌ها باید پیوسته باشند تا یک تکیه‌گاه پیوسته در آن نقاط ایجاد کنند.علاوه بر درز انبساط عمودی ، درز انبساط افقی باید اجراشده و با مواد قابل ارتجاع پر شود.
کاربرد بلوک با اندازه کوچک
همان‌گونه که بیان شد بلوک‌ها به شکل‌ها و اندازه‌های متنوع و گوناگونی تولید می‌شوند.لذا برای قسمت‌های مختلف ساختمان ، از انواع آن می‌توان استفاده کرد.ولی ازآنجاکه استفاده از تیپ‌های متنوع بلوک در یک ساختمان ، ازلحاظ اجرایی ، کار دشواری است ، می‌توان بلوک را با اره برید و یا با شکستن بلوک در راستای حفره‌های آن ، اندازه‌های متنوعی از یک بلوک تهیه کرد.بریدن بلوک‌های با بدنه سبک با سادگی بیشتری صورت می‌گیرد و ضایعات برش نیز بسیار کمتر است.
راه‌حل دیگر استفاده از بلوک‌های دوتکه‌ای است که دو قسمت آن به‌صورت شانه‌ای قابل جابجایی و تنظیم هستند.
عایق‌کاری حرارتی پیرامون بازشو
در دو طرف بازشوها ، عایق به سمت داخل می‌چرخد و به پشت در یا پنجره می‌رسد تا پل حرارتی ایجاد نشود.
فلاشینگ و مجرای اشک
همان‌گونه که بیان شد ، حفره بین دو جدار به زه کشی دیوار نیز کمک می‌کند.رطوبتی که پس از عبور از جدار خارجی در این قسمت جمع‌آوری شد ، باید به طریقی دفع شود.برای این منظور ، از فلاشینگ و مجرای اشک استفاده می‌شود.فلاشینگ ها از ورق‌های فلزی یا پلیمری ساخته می‌شوند که در جدار داخلی دیوار ثابت می‌شوند و تا بیرون جدار خارجی امتداد می‌یابند.این ورق‌ها که برای جمع‌آوری آب نفوذی اجرا می‌شوند ، نباید هیچ‌گونه سوراخ شدگی یا پارگی داشته باشند.محل اجرای فلاشینگ ها در بالای دیوارها ، بالا و پایین بازشوها و پایین دیوارها است.
مجراهای اشک می‌تواند با لوله‌های نازک که دربند ملات جاگذاری می‌شوند نیز اجرا شوند و یا اجرا نشدن قسمتی از بند ملات ، نقش آن را داشته باشد.فاصله معمول مجراهای اشک ، 40 تا 60 سانتی‌متر است.فلاشینگ و مجرای اشک حتماً در بالای سطح زمین اجرا می‌شود.برای این منظور ، زیر فلاشینگ را در صورت لزوم با دوغاب یا ملات ، تا بالای سطح زمین پر می‌کنند.برای همپوشانی دو قطعه فلاشینگ ، حداقل 15 سانتی‌متر لبه لازم است که باید به‌خوبی درزبندی شود.وقتی فلاشینگ از دو طرف به دیوارها برسد (مانند دو طرف پنجره) لبه‌های فلاشینگ حداقل 2 سانتی‌متر بالا آورده می‌شود تا مانند سدی ، مانع جریان یافتن آب بر روی نما شود.
محافظت دیوارهای در حال اجرا از نفوذ آب ناشی از بارندگی
در صورت بارندگی در حین اجرا ، آب باران می‌تواند در حفره‌های بلوک‌های فوقانی جمع شود و ادامه اجرا را مشکل نماید.درنتیجه لازم است برای جلوگیری از نفوذ آب ، بخش فوقانی دیوار در حال اجرا با یک‌لایه ضد آب به‌صورت موقت پوشیده شود.
هوابندی و بخار بندی
برای کنترل میعان ، بسته به شرایط اقلیمی، نوع ساختمان و کاربردی آن ، روش‌های مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرد.در بعضی موارد ، صرفاً از یک‌لایه هوابند استفاده می‌شود ، که این لایه برای جلوگیری از نفوذ بخارآب کافی خواهد بود.بهترین محل اجرای این لایه ، نزدیک‌ترین سطح به جدار داخلی است.لایه بخار بند ، در سمت دیوار که معمولاً فشار جزئی بخارآب آن بیشتر است اجرا می‌شود.لازم به توضیح است که این سمت معمولاً طرف گرم‌تر دیوار است.در مناطق گرم و مرطوب ، بخار بند در سمت بیرونی عایق حرارتی و در دیگر مناطق ، این لایه در سمت روبه‌داخل عایق حرارتی در نظر گرفته می‌شود تا مشکل میعان بروز نکند.در مواردی که خطر نفوذ رطوبت از داخل ساختمان خیلی جدی باشد ، یک فضای خالی بین دیوار داخلی و عایق اجرا می‌شود که این فضا ، به‌وسیله فلاشینگ و مجرای اشک ، زه کشی می‌شود.
کاربرد بلوک‌های عایق دار
عایق می‌تواند به‌صورت یک ردیف در حفره‌های بلوک اجرا شود یا تمام حفره‌های بلوک را پر کند.
در مواردی نیز ، عایق با چسب بین دو بلوک یا اتصال مکانیکی با قطعات سفالی طرفین درگیر می‌شود و این مجموعه ، به‌صورت یک قطعه واحد در اختیار اجراکننده قرار می‌گیرد.برای اتصال بهتر اجزای این قطعه و بهبود خواص مکانیکی آن ، می‌توان از یک مغزی فلزی ساده یا با پوشش عایق برای دوختن این سه قطعه به یکدیگر استفاده کرد.روش دیگر ، ایجاد زواید در کناره‌های قطعه و نیز عایق است که در این حالت ، قطعات به‌صورت کشویی در هم‌جفت می‌شود.
بلوک می‌تواند به شکلی اجرا شود که حفره‌های آن افقی یا قائم قرار گیرند.اکثر بلوک‌هایی که در ایران تولید می‌شوند، از نوع بلوک با سوراخ افقی است.این نوع بلوک‌ها ، قابلیت اجرا در دیوارهای باربر ندارند.برای آن‌که بتوان بلوک را با حفره قائم اجرا کرد ، می‌بایست آن‌ها را باکیفیت بالاتری تولید کرد و پس از پخت نیز عملیات پرداخت برای هموار کردن سطح بستر ، ضرورت دارد.علاوه بر آن ، نحوه ملات گذاری این روش نیز دشوارتر از اجرای ملات در بلوک چینی با بلوک با سوراخ‌های افقی است.از مزایای روش اجرای بلوک با حفره‌های قائم ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان باربر بودن بلوک‌های با حفره‌های قائم
- زه کشی بهتر رطوبت نفوذی به بلوک‌ها
- درزبندی بهتر فاصله بین بلوک‌ها در یک ردیف ، به دلیل وجود امکان اضافه کردن دندانه‌ها و شیارهایی در وجوه جانبی
- اجرای ساده‌تر با استفاده از ملات های با بستر نازک (چسبی) باضخامت اندک
- کاهش پل‌های حرارتی و درنتیجه ، بهبود چشمگیر مشخصات حرارتی این نوع بلوک ، در مقایسه با بلوک‌های با حفره افقی
- صدا بندی بهتر جدارها با توجه به بسته شدن حفره در محل اتصال با کف و سقف طبقات
- جلوگیری از نشست هوای ناشی از کار گذاشتن کلید و پریزهای برق ريال و به‌طورکلی هرگونه حفره ایجادشده در دیوار ، و ..
- کاهش خطرات ناشی از جوندگان و حشرات ، به دلیل عدم وجود کانال‌های ارتباطی در دیوار
