تجهیزات کمکی در فرآیند پخت آجر
تجهیزات کمکی در فرآیند پخت آجر
در آجر سازی به ویژه آجر سفال کنترل دما یک مسئله مهم و اساسی محسوب میشود که در آن تثبیت دما در حد معین و دستیابی بهسرعت افزایش و کاهش مطلوب دما مطرح است.کنترل دما را میتوان به چند طریق ازجمله روشهای زیر انجام داد :
الف – تجزیه رنگ گازهای خروجی کوره آجر
طی مراحل اولیه حرارت دادن ، وجود گازهای سفید بیانگر مرطوب بودن آجرهاست ، ازاینرو ، مقدار آتش باید کم باشد.تشکیل قطرات آب روی یک میله آهنی که به مدت چند ثانیه وارد کوره میگردد نیز نشاندهنده همین مرحله تبخیر رطوبت باقیمانده در آجر است.از حدود دمای 500 c درجه سانتیگراد به بعد رنگ داخل کوره نیز شاخصی از دمای آن خواهد بود.تفسیر رنگ کوره باید بر اساس سنجشهای قبلی باشد، مثلاً رنگ دود کوره گلاندود با رسیدن به دماهای زیاد تغییر میکند.پدیده نشست آجرهای نیز مشخصکننده مرحله شیشهای شدن است.
ب- استفاده از ابزار اندازهگیری در تولید آجر
میتوان به کمک وسایل اندازهگیری دمای کوره را کنترل نمود.این عمل در مرحله خشک شدن آجر سفال خام (دور دادن) بهوسیله دماسنج دارای جلد فلزی انجام میشود.تشکیل قطرات آب روی جلد فلزی دماسنج پس از خروج آن از کوره نشاندهنده وجود رطوبت در کوره است.تثبیت دما در حدود 100 درجه نشان میدهد که هنوز در کوره رطوبت وجود دارد.با صعود دما به 120 درجه، رطوبت کاملاً تبخیر میشود و میتوان آتش کوره را اضافه نمود.در مواردی که دما بهطور پیوسته قرائت میشود میتوان بهجای دماسنج از ترموکوپل استفاده کرد.بدین منظور تابلوهای تثبیتکننده دما کمک زیادی به کنترل همزمان دمای اندازهگیری شده توسط چند ترموکوپل میکند.محلهای استقرار ترموکوپلها در کورههای پیوسته فضای پیش گرمکن (گرمکننده اولیه) ، ناحیه حداکثر دما در محفظه احتراق ، خنکترین بخش محفظه تبرید که هوا را به دودکش میفرستد ، در پایین دودکش و بالاخره در مسیر هوای داغ (در صورت وجود) است.از طریق قرائت تابلوی ثبات دما میتوان به وضعیت کوره و پیشرفت مراحل مختلف پخت آجر پی برد و از این طریق مقدار آتش آن را تنظیم نمود.این شیوه علاوه بر ایجاد امکانات برای بهبود کیفیت محصول نهایی، نشانهای از کیفیت عملکرد کوره به دست میدهد.ترموکوپل باید در یک غلاف فلزی پایدار در برابر خورندگی قرار داشته باشد.
میتوان بهجای ترموکوپل از گرماسنجهای مخروطی (پیرو متریک) استفاده و به نحو مؤثرتری تأثیرات زمان و دما را بر خاک رس اندازهگیری کرد.این وسیله از مخلوطهای بهدقت کنترلشده رس و گدازآورها ساختهشده و در مراحل مختلف پخت آجر برحسب شرایط موجود تغییر شکل میدهد.مثلاً گرماسنجی از این نوع که دمای 1140 درجه با سرعت افزایش 60 درجه ساعت نیز تغییر شکل آن را تغییر نی دهد، در دمای 1230 درجه با سرعت افزایش 300 درجه در ساعت نیز تغییر شکل خواهد داد.بدین ترتیب، گرماسنج مخروطی نشاندهنده نحوه عکسالعمل فرآوردههای رسی در کوره نسبت به حرارت است.وقتیکه گرما با سرعت استاندارد بالا میرود ، معادل گرماسنج مخروطی PCE شناخته میشود.این وسیله اندازهگیری هم در آزمایشگاهها و هم در کورههای آجرپزی قابلاستفاده است.معمولاً در عمل برای کنترل دمای احتراق کوره از سه گرماسنج مخروطی استفاده میشود که یکی از آنها روی نقطه PCE و دوتای دیگر 20 درجه بالاتر و 20 درجه پایینتر از دمای PCE تنظیم میشوند.این گرماسنج مستقر بر پایههای رس پخته و به نحو خاصی بین آجرهای داخل کوره قرار داده میشوند.گرماسنجها را تناوب مورد وارسی قرار میدهند ، تا زمانی که گرماسنج اولی تنظیمشده و روی دمای کمتر شروع به خم شدن بکند.در چنین موقعیتی باید از مقدار آتش کوره کاسته شود تا کوره به دمای تغییر شکل گرماسنج سومی نرسد.بهعبارتدیگر، فقط گرماسنج اول و دوم باید به دمای تغییر شکل برسند.در غیر این صورت گرماسنج سوم نشان میدهد که دمای کوره از دمای تنظیمشده ، فراتر رفته است.در دیگر نقاط کوره نیز میتوان گرماسنجهایی قرارداد و دمای آنها را کنترل نمود.
میتوان بهوسیله فشارسنجهای معمولی به شکل U محتوی آب میزان مکش موجود در هر اتاقک کوره یا دودکش را تعیین کرد.از این طریق وضعیت کوره سریعاً قابلبررسی است و بر اساس نتایج بهدستآمده دریچههای انسداد هوا تنظیم میشود.
ثبت نتایج کلیه اندازهگیریها و اطلاعات عمل تولید شامل دما، میزان فشار، تعداد و ابعاد آجرخام چیده شده در کوره و تعداد آجر قابلفروش مفید و ضروری است.
