ملات کاشی کاری

ملات کاشی کاری

ملات ها از جمله چسب های ساختمانی می باشند که موجب چسباندن قطعات مصالح به یکدیگر می گردند و یا به عبارت دیگر دو قطعه از مصالح ساختمانی را به خود می چسبانند.

برای چسباندن کاشی بر روی سطوح قائم از دوغاب سیمان به نسبت حجمی 1:5 و برای پر کردن بندها از دوغاب سیمان و پودر سنگ استفاده می شود.(جدیدا پودرهای بندکشی به صورت آماده موجود است که فقط نیاز به حل شدن در آب دارد)

ملات کاشیکاری باید خاصیت چسبندگی داشته باشد به طوری که بتواند بعد از مدتی که از مصرف ان گذشت دو قطعه کاشی و دیوار را به خود بچسباند.

خاصیت چسبندگی در ملات باید حداکثر یکی دو ساعت پس از مصرف در ملات ظاهر شده و پس از 10 ای 12 ساعت به حدکثر خود برسد.

ملات کاشی همان دوغاب می باشد که بین فواصل کاشی و دیوار ریخته می شود باید بتواند خاصیت چسبندگی و یار خواص خود را برای مدت ها حفظ کند.دوغاب باید نفوذ پذیر باشد تا بتواند در قطعات مجاور خود نفوذ کرده و موجب چسباندن آنها به خود شود.ملات باید در مقابل عوامل جوی مقاوم باشد و خاصیت خود را از دست ندهد.

شناسایی اصول کاشیکاری

یکی از اصول ایمنی و حفاظتی که در ساختن ملات کاشیکاری باید مد نظر قرار گیرد سخت شدن ملات به علت طولانی بودن زمان استفاده از ان می باشد.

کارایی ملات یکی از مهم ترین ویژگی های آن است.کارایی ملات عبارت است از قابلیت لغزندگی ذرات دانه های سنگین لیز شده به وسیله دوغاب سیمان روی یکدیگر ، کارایی تا حد زیادی بوسیله دانه بندی و رعایت تناسب بین مصالح قابل کنترل است.ولی تنظیم نهایی آن توسط بنا در موقع کار صورت می گیرد.کارایی رضایتبخش ملات ، تحت تاثیر خاصیت مکندگی آجر یا مصالح ساختمانی بستگی به قابلیت آب نگهداری ملات دارد.

این خاصیت به وسیله آزمایش های قابل اندازه گیری است.کارایی خوب و قابلیت آب نگهداری مناسب در یک ملات برای تامین حداکثر چسبندگی با مصالح بنایی ، از عوامل ضروری است.مخلوط کردن ملات برای کارهای کوچک بادست و در مقادیر زیاد ، با ماشین توصیه شده است.افزودن آب به ملات های که به علت از دست دادن مقداری از آب خود سفت و سخت شده اند.هر چند مرتبه که لازم باشد، مجاز دانشته شده تا از این طریق به روانی مطلوب خود برسند.مصرف مالات تا 2.5 ساعت پس از ساختن مجاز دانسته شده است.ولی در استاندارد 1903 برای احیای ملات سیمانی ، این حد 2 ساعت تعیین شده است.رعایت مسائل ایمنی و حفاظتی بستگی به شرایط محیط و گرما و سرما در زمستان بستگی به عوامل جوی دارد که ، باید در مقابل یخ زدگی ، برف ، باد، باران ، آفتاب و سایر عوامل جوی حفظ شوند.

آشنایی با مصالح مورد نیاز در ساختن ملات کاشیکاری

خاک رس

خاک رس از فراوان ترین و ارزان ترین مواد چسباننده ساختمان بوده و نوعی چسباننده هوایی به شمار می رود که به صورت فیزیکی، خشک و سفت می شود.

خاک رس آب می مکد و ورم می کند، به هنگام خشک شدن جمع شده و ترک می خورد.دانه های خاک رس به شکل پولک هایی است که نازکی آنها بسته به نوع کانی از یک هزارم میکرون تا 2 میکرون است و درازای آنها از 100 هزارم تا 300 هزارم میکرون ، وزن ویژه فضایی خاک رس عموما از 1500 (به حالت شل) تا 1700 کیلوگرم بر متر مکعب (به حالت فشرده و سخت) می باشد.خاک رس را ورزدیه کرد و از آن برای نصب ، کاشی ها همان طور که در بالا شرح داده شد استفاده می شود.

گچ

سنگ گچ از گروه مصالح ساختمانی کلسیم دار است که به وفور در طبیعت یافت می شود.گچ در صنعت ساختمان سازی مصارف زیادی دارد.که به صورت ملات سازی – گچ و خاک ، سفید کاری به کار برده می شود.گچ علاوه بر خاصیت (زودگیر بودن و ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن) دارای خاصیت دیرگیر نیز هست از جمله آنکه گچ آکوستیک است.در آتش سوزی مقاوم می باشد.ارزان و فراوان است.دارای رنگی سفید و خوش آینه است.201

با توجه به آنکه گچ در موقع ملات سازی گرما تولید می کند به طوریکه تقریبا در حدود 15 تا 20 درجه گرم تر از محیط کارگاه می شود.بدین سبب از لحاظ تئوری می توان ملات گچ را در دماهای زیر صفر مصرف نمود ولی عملا در کارگاه ها باید از این کار خودداری کرده و ملات گچ را در دماهای بالاتر از 5 یا 6 درجه بالای صفر مصرف نماییم.

ماسه

ماسه برای تهیه ملات به کار برده می شود.درشتی دانه های مصرف شده در ملات با توجه به ضخامت ملاتی که در زیر فرش و موزائیک یا سنگ و یا روی آجر چینی و یا دوغاب پشت کاشیکاری و سنگ کاری نیز استفاده تعیین می شود.معمولا باید از دانه های ریزتری استفاده نمود تا دانه ها بتواند همراه دوغاب سیمان به داخل بدنه سنگ نفوذ کرده وموجب چسباندن آن به دیوار بشود .دانه های درشت تر با توجه به خاصیت مکندگی سنگ و کاشی به داخل آن نفوذ نمی کند.

ماسه ها به سه دسته طبقه بندی می شوند:

• ماسه ریز به قطر 0.5 تا 1.2 میلیمتر
• ماسه متوسط به قطر 0.6 تا 2.5 میلیمتر
• ماسه درشت به قطر 1.2 تا 5 میلیمتر

کارایی ملات: عبارتست از قابلیت لغزندگی دانه های سنگی لیز شده بوسیله دوغاب سیمان روی یکدیگر ، کارایی تا حد زیادی بوسیله دانه بندی و رعایت تناسب بین مصالح قابل کنترل است.ولی تنظیم نهایی آن توسط بنا در موقع کار صورت می گیرد.کارایی رضایتبخش ملات تحت تاثیر خاصیت مکندگی کاشی و آجر و یا مصالح ساختمانی و بستگی به قابلیت آب نگهداری ملات داشته ، این خاصیت بوسیله آزمایش های آزمایشگاهی اندازه گیری می شود ، کارایی خوب و قابلیت نگهداری مناسب در یک ملات برای تامین حداکثر چسبندگی با مصالح بنایی از عوامل ضروری است.

سیمان و رنگ سیمان

رایج ترین و پر مصرف ترین سیمان در صنعت ساختمان ، همان پرتلند است (پرتلند نام جزیره ای است در انگلستان).موادی که برای پختن سیمان به کوره می رود از دو ماده اصلی تشکیل شده که تقریبا شامل تمام مواد مورد نیاز سیمان پزی می باشد.این دو ماده همان طور که در بالا به آن اشاره گردید عبارتند از خاک رس و سنگ آهن ولی اگر بخواهیم به طور مجزا مواد تشکیل دهنده سیمان را مطالعه کنیم عبارتند از :

1. Coa (آهک زنده) به میزان 60 تا 70 درصد ، البته باید توجه نمود که در ابتدا بجای آهک زنده سنگ آهک به کوره وارد می شود و در مراحل اولیه پخت coao3  به coco 2 تبدیل گشته و گاز co2 متصاعد می شود و cao  در کوره باقی می ماند و در فعل و انفعلالات سیمان پزی شرکت می نماید.
2. سیلیس sio2 در حدود 20%
3. اکسید آلومینیوم al203 در حدود 6%
4. اکسید آهن Fe2o3  در حدود 4%
5. اکسید منیزیم mgo  در حدود 3%
6. Ko2 ,Na2o,So2  در حدود 4%

مواد دیگر در حدود 2%

سیمان رنگی

گاهی اتفاق می افتد که در ساختمان سازی مخصوصا در نماسازی و یا فرش کف احتیاج باشد که باربری آن مورد نظر نبوده بلکه زیبایی و رنگ آن مورد نظر است : مثلا در مورد ساختن موزائیک های رنگی و سیمان کاری نما ، سیمان  رنگی مخصوصا سیمان سفید اهمیت خود را نشان می دهد.

غلت رنگ دودی متمایل به سبز سیمان پرتلند معمولی وجود اکسیدهای آهن در آن می باشد.در این صورت برای ساختن سیمان سفید اکسیدهای آهن را از آن جدا می کنند و یا اگر جدا کردن کلیه اکسیدهای آهن مقدور نبوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد حداکثر این اکسیدها را به 2 درصد وزن کلینکر می رساند.البته باید توجه نمود که درصد مجاز اکسیدهای آهن در سیمان سفید تا 3.5 درصد نیز اجازه داده شده است و برای بی رنگ کردن آن حدود 3 درصد وزن مواد خام به آن کلزور کلسیم و یا کلرور کالیم اضافه می کنند و مقداری ماسه سیلیسی خالص نیز به آن اضافه می نمایند.برای تهیه سیمان های رنگی بیست درصد وزن سیمان به آن مواد معدنی رنگی اضافه می نمایند.و برای تهیه سیمان سبز از اکسید کرم و برای تهیه سیمان قرمز و قرمز کم رنگ و سیاه از اکسیدهای آهن استفاده می شود.این مواد را به صورت رنگ همراه کلینر به آسیاب می برند و سیمان های رنگی می سازند.البته باید توجه داست که این مواد باید طوری انتخاب شوند که در موقع سخت شدن سیمان با آن ترکیب شیمیایی نداشته باشد.همچنین می توان در موقع مصرف برای به دست آوردن رنگ های مختلف به سیمان سفید ، رنگ های معدنی اضافه نمود.(البته برای بندکشی جدیدا از پودرهای بندکشی آماده رنگی ساتفاده می شود که مخلوطی از مواد پر کننده و چسباننده است.)

آشنایی با ابزار کاشی کاری

ابزار وسایل کار در کاشیکاری به شرح زیر می باشد.

الک و سرند

برای غربال کردن گچ و خاک رس از غربال (ریزتر از سرند چشم بلبلی است) استفاده می شود.اندازه سوراخ های الک بستگی به نوع آن حدود 2*2 میلیمتر می باشد و گاهی اندازه آن حدود 2.5*2.5 میلیمتر می باشد.

به هنگام الک کردن باید دقت نمود تا از پاشیده شدن گرد گچ و خاک رس در صورت جلوگیری شود چون ممکن است دچار ناراحتی تنفسی یا چشمی گردد.یهتر است به هنگام الک کردن از ماسک تنفسی استفاده شود.

الک برای جداسازی ذرات ریزتر گچ و خاک از مواد اضافی و کلوخه ها می باشد و دارای توری فلزی با شبکه های مربع شکل و طوقه ها چوبی یافلزی می باشند.

سرند : جهت دانه بندی دستی ماسه و شن به کار می رود که در انواع مختلف با توجه به نوع کار و مصرف مصالح استفاده قرار می گیرد الک ها با توجه به سایز چشمه های مش الک و بر اساس شماره نامگذاری می گردند.

اسلامبولی

اسلامبولی : ظرفی است به شکل مخروط ناقص که دهانه آن حدود 50 سانتیمتر است و از ورق آهن سبک ساخته می شود.از اسلامبولی برای حمل ملات یا ساختن ملات گچ یا گل (خمیر رس) به مقدار کم استفاده می شود.

سطل

سطل آب : سطل یکی دیگر از وسایل بنایی است که امروزه به علت پیشرفت صنعت در کارهای بزرگ ساختمانی از آن چندان استفاده نمی شود.سطل در انواع مختلف فلزی ، چوبی ، پلاستیکی و غیره ساخته می شود.

آشنایی با ساختن ملات ماسه سیمان و نسبت ترکیب مصالح

برای چسباندن کاشی لعابدار یا بدون لعاب به ابعاد 10*10 سانتیمتر روی سطوح قائم از دوغاب ماسه ، سیمان با نسبت حجمی 1:5  و برای پر کردن بندها از دوغاب سیمان و پودر سنگ استفاده می شود.مقدار دوغاب ماسه سیمان و پودر سنگ برای هر متر مربع به ترتیب 33 و 75 لیتر است.

برای سرامیک کاری با سرامیک 30*30 میلیمتر برای سطوح قائم، از ملات ماسه سیمان با نسبت حجمی 1:6 و برای پر کردن بندها از دوغاب سیمان و پودر سنگ استفاده می شود.مقدار ملات ماسه سیمان ، و دوغاب سیمان و پودر سنگ مورد نیاز برای هر متر مربع به ترتیب 33 و 1 لیتر می باشد.

نسبت های اختلاط دوغاب و سیمان و پودر سنگ که برای بندکشی مورد استفاده است ، 400 کیلوگرم سیمان ، 960 کیلوگرم پودر سنگ و 480 لیتر آب می باشد.(بر هر متر مکعب)

دوغاب را می توان با ماده دافع آب ، یا ماده مخصوصی که به آن یکنواختی رنگ بدهد و یا با هر دو مخلوط نمود.

برای کاشیکاری با کاشی 2*5 سانتیمتر روی سطوح قائم ، از دوغاب ماسه سیمان 1:5 و برای پر کردن بندها از دوغاب سیمان و پودر سنگ استفاده می شود میزان دوغاب ماسه سیمان ، دوغاب سیمان و پودر سنگ به ترتیب 33 و 57% لیتر خواهد بود.بهترین دوغاب برای کاشیکاری ، ملاتی ، است از مخلوط سیمان پرتلند و ماسه کاملا شسته.در ساختن ملات برای کاشیکاری نباید آهک ، گچ به کار برد.

آشنایی با ساختن ملات باتارد و نسبت ترکیب مصالح

ملات های با تارد با نسبت های مختلفی از سیمان و آهک و ماسه شناخته می شوند که متدوال ترین آنها 1:1:6 (یک حجم سیمان و یک حجم آهک و 6 حجم ماسه) و آب به مقدار کافی می باشد.حجم ماده پر کننده ملات باید حدود 1/3 2  تا 3 برابر ماده چسباننده باشد و نمی تواند از این حد تجاوز کند.در صورت کمتر شدن ، جمع شدگی و به دنبال آن ترک خوردگی اتفاق می افتد در صورت بیشتر شدن کارایی ملات کم می شود.

از سوی دیگر مقاومت ملات های سیمان بیش از مقادیری است که در کار بنایی لازم است.لذا برای اسنکه با مصرف سیمان کمتر ، کارایی ملات کاهش نیابد.می توان مقدار آهک جانشین سیمان نمود.

آهک علاوه بر تامین کارایی ملات سبب می شود که :

1. نفوذ پذیری آب در ملات و اندود کم شود.
2. با خاک موجود در ماسه ملات ترکیب شده و از اثر بد ان در ملات جلوگیری کند.
3. در مصرف سیمان صرفه جویی شود.
4. قابلیت نگهداری آب ملات افزایش یافته و ملات کار پذیرتر شود.
5. ظرفیت حمل ماسه در ملات افزایش یابد.
6. ملات های ماسه ، سیمان آهک در ایران به با تارد مشهور است.

آشنایی با ساختن ملات گچ و نسبت ترکیب و زمان خودگیری

آگر در محلی از ساختمان احتیاج به ملاتی داشته باشیم که از ملات کچ و خاک زودگیر باشد از ملات گچ استفاده می نمایند و یا در محل هایی که احتیاج به یک تکیه گاه موقت داشته باشیم و بخواهیم آجری را برای تکیه گاه نه چندان محکم به دیوار متصل نمائیم از ملات گچ استفاده می نماییم.

باید توجه نمود که با افزودن بهضی مواد گچ می توان این ملات زودگیرتر و یا دیرگیرتر نمود.جهت ساخت ملات گچ و گچ کشته باید پس از تعیین اجرای تشکیل دهنده و مخلوط کردن آنها مواد مورد نظر را بر آب اضافه نمود تا سطح اب را بپوشاند و فوری آن را با آب به هم می زنند تا گچ دستی به دست آید.این گونه گچ برای کارهای فوری در ساختمان به کار می رود.از قبیل محکم کردن چهرچوب و سر تیر آهن ها و محکم کردن شمع های چوبی و نظایر آن.زمان گیرش این نوع گچ از 4 تا 8  دقیقه می باشد.

مقدار آب مورد نیاز که یک کیلوگرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات آماده شود از لحاظ تئوری 0.2 لیتر است یعنی تقریبا 20 درصد وزن گچ ولی عملا برای آن که شکل پذیری بهتری در ملات گچ به وجود آید وو کارگران بتوانند به راحتی با آن کار کنند را داشته باشد باید به ملات گچ در حدود 70 تا 80 درصد وزنش آب اضافه نمود.

آشنایی با ساختن گل رس ورزیده شده

خاک رس از نظر شیمیایی در بخش خاک رس شرح داده شد.اندازه قطر ذرات خاک کوچک تر از 0.002 میلیمتر است و ذرات آن مسطح بوده و به همین دلیل امکان جذب آب آن زیادتر است.این ذرات پس از جذب رطوبت هم جهت می شوند و به راحتی روی یکدگیر نفوذ و امکان جذب آن افزوده می شود و مکش آب در آن محسوس می شود تا 6 برابر وزنش آب می مکد تا سیراب نشود.چسبناک است و ازدیاد حجم پیدا می کند.

در اثر ریزی و کم بودن فضاهای خالی بین ذرات آن نفوذپذیری آن کم بوده و برای آب بندی کردن آب گیرها از آن استفاده می شود.درکاشیکاری ملات خاک رس که به صورت خمیری تهیه می شود برای نگهداشتن کاشی موقع تراز کردن از آن استفاده می شود.

شناسایی اصول ساختن ملات های کاشیکاری

ملات ماسه و سیمان : که به صورت دوغاب از مخلوط آب و سیمان ساخته می شود که گاهی برای بهتر بودن و محکم شدن ماسه بادی به آن اضافه می کنند.دوغاب سیمان برای فرش موزائیک یا فاصله بین کاشیکاری و سنگ کاری و غیره مورد مصرف می باشد.طریقه استفاده مقداری آب را در اسلامبولی می ریزند و سیمان را به طور پراکنده یعنی به شکل گرد داخل می کنند و آن را به هم می زنند تا خوب مخلوط شود سعنی به حالت دوغاب روان نه سفت و نه شل آماده گردد و سپس ماسه و خاک را از سرند یا غربال عبور داده تا مواد اولیه ملات آماده گردد و سپس با دوغاب سیمان آماده شده مخلوط می کنند.

در موقع ساختن ملات باید دقت شود که آب آن زیاد یا کم نگردد چون اگر آب از حد معمول زیلدتر گردد ملات روان شده روی کار شره کرده و از حد معمول سفت تر شود در موقع پهن کردن روی دیوار و کف و غیره مشکل می باشد.همیشه عیار ملات و سیمان آن را با kg  در متر مکعب می سنجند به عنوان مثال 200 کیلوگرم سیمان در متر مکعب و غیره، یا اگر ظرف اندازه گیری ماسه در کارگاه وجود نداشته باشد می توان این اندازه گیری را به طور تقریب با پیمانه کردن انجام داد.یعنی اگر 200 کیلوگرم سیمان در متر مکعب ماسه داشته باشیم می توان آن را به طور تقریب سیمان چهر یک نامید.بنابراین باید چهار پیمانه ماسه و یک پیمانه سیمان وزن نمود و با هم مخلوط کنیم.

ملات با تارد: که از مخلوط ماسه ،سیمان ، آهک به مقدار 1:1:6 (نسبت های حجمی سیمان به آهک و ماسه) 1:3:9 و 1:2:12 می توان در کارهای کم اهمیت استفاده کرد، ولی در هر حال نسبت جمع مواد چسباننده به مادی پر کننده نباید از 1/3 کمتر باشد هر چه مقدار آهک در ملات با تارد زیادتر شود قابلیت آب نگهداری و کارایی ملات افزایش می یابد ، ولی در مقابل مقاومت فشاری آن کاهش پیدا می کند.بسته به اینکه کدام یک از ویژگی ملات بیشتر حائز اهمیت باشد ، ملات مورد نظر انتخاب می شود.

به این ترتیب ملاحظه می گردد که نباید تصور کنیم هر چه ملات قوی تر باشد بهتر است.عیب بزرگ ملات با تارد این است که به لوله های فلزی صدمه می زند و آهک آن باعث پوسیدگی لوله ها می شوند.ولی امروزه با استفاده از لوله های پلیمری این مشکل برطرف می گردد.

ملات گچ :هر نوع ملاتی که بخواهیم بسازیم باید بعد از تعیین اجزای تشکیل دهنده ملات و مخلوط کردن آنها به آن آب اضافه کرده و دوباره ملات را مخلوط کنیم تا حالت یکنواختی داشته باشد.برای ساختن ملات گچ باید گچ را به داخل آب بریزیم .بدین طریق که ابتدا مقدار کمی آب را در اسلامبولی ظرف مخصوص گچ سازی و یا حمل ملات می ریزیم آن گاه گچ را درون آن می پاشیم تا بدین وسیله در مجاورت آب قرار گرفته و تر بشوند.مقدار آبی که یک کیلوگرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات بشود از لحاظ تئوری 0.2 لیتر است یعنی تقریبا 20 درصد وزن گچ است.