معرفی بلوک‌های تولیدی در داخل کشور و معرفی فرآورده های سفالی مطرح در دیگر کشورها

تاریخ انتشار : ۲۰ خرداد ۱۳۹۷

معرفی بلوک‌های تولیدی در داخل کشور

در تحقیقات انجام‌شده درزمینهٔ، اطلاعات مربوط به 209 نوع محصول سفالی تولیدی از 25 شرکت بررسی‌شده است. نتیجه بررسی‌های آماری انجام‌شده برای اطلاعات جمع‌آوری‌شده، تنها در مورد ابعاد و وزن، قابل‌جمع بندی بوده که نتایج آن در زیر آمده است:

در سال‌های اخیر، تولید آجر سوراخ‌دار به‌طور قابل‌توجهی کاهش‌یافته و در اکثر موارد، با بلوک سفالی جایگزین شده است.
بلوک‌های سفالی تولیدشده عمدتاً با حفره‌های افقی هستند. بلوک‌های با حفره قائم نیز به‌صورت محدود توسط بعضی از کارخانه‌ها تولید می‌شود.بعضی از بلوک‌های با حفره‌های قائم، به‌جای مقطع مستطیلی، تی شکل هستند. با توجه به این نکته که در اکثر روش‌های اجرایی درزهای بین بلوک‌های یک ردیف با ملات پر نمی‌شود، شکل تی بلوک‌ها می‌تواند باعث شود در زمان اعمال نیروهای جانبی (ناشی از زمین‌لرزه یا باد) دیوار به‌صورت تقریباً یکپارچه عمل کند. البته باید در اینجا به این نکته اشاره کرد که تولید این بلوک در کشورهای اروپایی چند دهه قدمت دارد و در حال حاضر بلوک‌های کارآمدتری برای مناطق لرزه خیر طراحی و تولید می‌شود.
بخش اعظم بلوک سفالی مورداستفاده باضخامت 9 تا 10 سانتی‌متر هستند، در شهرستان‌ها، دربسیاری از موارد، به جای ضخامت اسمی 10، ضخامت 9 متداول است.
ارتفاع بلوک های تولیدی معمولا حدود 20 سانتی متر و طول بلوک ها حدود 25 سانتی متر است. در شهرستان ها، طول حدود 22 سانتی متر مورد استفاده بیشتری دارد.
اخیرا کاربرد بلوک های با ضخامت 15 و 20 سانتی متر نیز افزایش یافته است. برای تیغه های داخلی نیز کاربرد ضخامت های حدود 7 سانتی متر، به جای تیغه های 9 و 10 سانتی متر در حال گسترش است.
تعداد حفره های بلوک های مختلف بین 3 تا 12 عدد است. در جدول 20 جزییات تکمیلی در این خصوص ارائه شده است.
چگالی بدنه سفالی بلوک های تولیدی در تهران حدود 1750 کیلوگرم بر متر مکعب و در برخی از شهرستان ها (در اصفهان و یزد) حدود 20 درصد کمتر است.
وزن بلوک ها بین 2 و 6 کیلوگرم، بسته به نوع بلوک متغیر است. در جدول 20 جزییات تکمیلی در این خصوص ارائه شده است.

در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که اطلاعات آماری تفکیکی دقیق در خصوص محصولات موجود نیست و در نتایج فوق عدم قطعیتی وجود دارد.

معرفی فرآورده های سفالی مطرح در دیگر گشورها

در تحقیقات انجام شده، اطلاعات مربوط به 455 نوع فرآورده سفالی تولیدی از 13 کشور جهان بررسی شده است. شایان ذکر است، در بسیاری از کشورها محصولات برتر از نظر انتقال حرارت به نام پروتن شناخته شده اند و در این گزارش توجه خاصی به این گروه از محصولات سفالی شده است.

نتایج زیر حاصل داده های به دست آمده از اطلاعاتی است که تولید کنندگان در سایت های اینترنتی در اختیار عموم قرار می دهند.

متداول ترین طول بین 150 تا 200 میلی متر، متداول ترین ارتفاع بین 240 تا 250 میلی متر و متداول ترین ضخامت بین 100 تا 150 میلی متر است. ولی آنچه که به طور مشخص ارائه نشده کاربرد در نظر گرفته شده برای این قطعات است.

متداول ترین ابعاد بلوک های مورد استفاده در جدارهای خارجی ساختمان به ضخامت 30 و طول و ارتفاع 25 است. برای تیغه های داخلی، بلوک هایی با ضخامت 8 یا 15 سانتی متر مورد استفاده فراوانی دارد. ضخامت 5 سانتی متر نیز اخیرا در بعضی کشورهای اروپایی مرسوم شده است. ارتفاع بلوک های تیغه های داخلی 15 تا 30 سانتی متر و طول بلوک ها بین 35 تا 40 سانتی متر می باشد.

متداول ترین وزن قطعه بین 5/2 تا 5 کیلوگرم و متداول ترین وزن بسته های بلوک بین 700 تا 800 کیلوگرم است.
متداول ترین تعداد قطعات در یک متر مربع بین 15 تا 20 عدد و متداول ترین تعداد قطعات در یک متر مکعب بین 40 تا 60 است.
متداول ترین وزن در متر مربع بین 100 تا 125 (تیغه های داخلی) و بین 225 تا 250 کیلوگرم بر مترمربع (جدارهای خارجی) و متداول ترین چگالی بین 800 تا 900 کیلوگرم بر متر مکعب است.
متداول ترین ضریب هدایت حرارت معادل بین 1/0 تا 2/0 (w/m.k) و متداول ترین ضریب انتقال حرارت بین 2/0 تا 4/0 (w/m2.k) است. شایان ذکر است، این ضرایب انتقال حرارت برای بلوک سفالی ضرایب بسیار بالایی هستند و به راحتی جوابگوی انتظارات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان در زمینه صرفه جویی در مصرف انرژی هستند.
مقاومت فشاری اکثر بلوک ها در دو محدوده 10 تا 12 و 4 تا 6 مگاپاسکال قرار دارد.
متداول ترین میزان درصد جذب آب بین 5 تا 8 درصد است. لازم به توضیح است جذب آب اندک با اجرای یک لایه لعابی روی بلوک ها، به منظور عملکرد بهتر در برابر رطوبت ناشی از بارندگی است. بدیهی است برای تیغه های داخلی، این ویژگی دیگر مطرح نیست.
از کل آجرهای بررسی شده 77 درصد دارای سوراخ های عمودی و 23 درصد دارای سوراخ های افقی بوده اند. این مورد، یعنی مصرف بسیار زیاد آجرهای با سوراخ قائم، یکی از تفاوت های اساسی بین تولیدات داخلی و تولیدات متداول در کشورهای صنعتی است. با توجه به نتایج به دست آمده از بررسی ها، متداول ترین میزان درصد سوراخ بین 40 تا 50 درصد است.

نتایج بررسی ها همچنین نشان می دهد که متداول ترین میزان شاخص کاهش صدای وزن یافته بین 40 تا 45 دسی بل است. لازم به توصیح است داده های مربوط به بلوک های مورد استفاده برای ساخت تیغه های داخلی واحدها کمتر و داده های مربوط به بلوک های مورد استفاده برای ساخت تیغه های خارجی یا بین واحدها معمولا بیشتر از این مقادیر است.

در اینجا لازم است به این نکته اشاره شود که این داده ها نیز از سایت های اینترنتی خارجی به دست آمده و نمی تواند به صورت قطعی تلقی شود.

همان گونه که شرح داده شد، با تجزیه و تحلیل اطلاعات فنی فرآورده ای داخلی و خارجی روشن می شود که بر خلاف بلوک های رایج در ساخت و ساز کشور با حفره های افقی، بلوک های تولید شده در کشور های صنعتی، اکثرا با حفره های قائم هستند. بدیهی است تفاوت های قابل توجهی در عملکرد دیوارهای ساخته شده با این دو نوع بلوک وجود دارد.

اهم این موارد عبارتند از:

امکان باربر بودن بلوک های با حفره های قائم
درزبندی بهتر فاصله بین بلوک ها در یک ردیف، به دلیل وجود امکان اضافه کردن دندانه ها و شیارهایی در وجوه جانبی
اجرای ساده تر با استفاده از ملات های با بستر نازک (چسبی) با ضخامت اندک. لازم به توضیح است این امر پل های حرارتی را نیز کاهش می دهد و در نتیجه، مشخصات حرارتی این نوع بلوک به مراتب بهتر از بلوک های با حفره های افقی است.
صدابندی بهتر جدارها با توجه به بسته شدن حفره در محل اتصال با کف و سقف طبقات
جلوگیری از نشت هوای ناشی از کارگذاشتن کلید و پیریز های برق و به طور کلی هر گونه حفره ایجاد شده در دیوار
کاهش خطرات ناشی از جوندگان و حشرات، به دلیل عدم وجود کانال های ارتباطی در دیوار

معرفی تعدادی از فرآورده های نوین مطرح خارجی

شکل هایی که در این بخش ارائه می شود با هدف نمایش تنوع تولیدات در چهار کشور اروپایی (اسپانیا، آلمان، انگلیس و فرانسه) انتخاب شده است. همان گونه که در تصاویر نیز مشخص است، این تنوع حاصل تغییرات پارامترها، به شرح زیر است:

طول، ضخامت، ارتفاع بلوک
جهت، تعداد، جانمایی، شکل و ابعاد حفره ها
شکل کناره های بلوک ها و نحوه چفت و بست شدن آنها با یکدیگر
چگالی بدنه سفالی
امکان کاربرد بلوک ها به عنوان قالب گم برای شناژهای قائم

خالی ماندن حفره ها یا پر شدن احتمالی آنها با فوم های عایق حرارتی

طول، ضخامت، ارتفاع بلوک سفالی

تنوع در طول، ضخامت و ارتفاع بلوک بسیار زیاد است. ضخامت بلوک معمولا بستگی به میزان مقاومت حرارتی و عملکرد صوتی بلوک و همچنین انتظارات از نظر باربری دیوار دارد. عامل محدود کننده دیگر وزن بلوک و سهولت اجرا است.

جهت، تعداد، جانمایی، شکل و ابعاد حفره ها درآجر سفال

همان گونه که قبلا نیز مطرح شد، حفره ها می توانند افقی یا قائم باشند. قائم یا افقی بودن حفره ها، علاوه بر تاثیر گذاری بر روی شرایط اجرا، باعث می شود در اکثر موارد از آن تنها برای اجرای دیوارهای غیرباربر استفاده شود. همچنین، در دیوارهای با حفره های افقی، مشخصات حرارتی و آکوستیکی نیز معمولا تحت الشعاع صورت می گیرد؛ زیرا ارتباط بخش های مختلف دیوار از طریق حفره ها با سادگی بیشتری صورت می گیرد. لازم به توضیح است در برخی موارد تمامی حفره ها و در موارد دیگر تعدادی از آنها با ملات یا بتن پر می شود.

بدیهی است با در نظر گرفتن میل گردهای قائم در حفره هایی که قرار است با ملات یا بتن پر شوند، عملکرد دیوار در برابر بارهای جانبی بهتر می شود. البته، این اقدام به بهای افزایش میزان مصالح مصرفی و به تبع آن وزن ساختمان انجام می شود.

برخی تولید کنندگان مطرح اروپایی، در طول چندین دهه، بلوک های مختلفی را برای کاربردهای مختلف طراحی نموده اند و به تدریج مشخصات فنی هر یک را ارتقاء داده اند. این بلوک ها هم از نظر مواد اولیه و هم از نظر هندسه، شکل و جانمایی حفره ها دارای تفاوت های چشمگیری با بلوک های متداول هستند. در برخی از بلوک ها، رفتار سازهای بیشترین اهمیت را دارد و در بعضی دیگر، عملکرد حرارتی و صوتی تا حد زیادی دیگر عملکردها را تحت الشعاع قرار می دهد.